Araba uzaktan kumandası nasıl çalışır?
Uzaktan Kumanda yı basitçe anlatmak gerekirse, kullanıcının kontrol bilgilerini herhangi bir iletim yoluyla kumanda yüzeylerine uygulayan sistemdir diyebiliriz. İletim yolu (sistemi) vericiden alıcıya tek yönlü olup, radyo frekansı, infrared, ses frekansı, laser, kablo bağlantısı vs. aklınıza gelebilecek her türlü bilgi taşıyıcı sistem olabilir. Kullanıcı kontrol girişi (taşınacak bilgi) nedir ve nasıl oluşur? Proportional (Orantılı) kumanda sistemlerinde, verici üzerinde kontrol çubukları (Joystick veya stick) vardır. Bu çubuklar cihazın kontrol kanal sayısına göre ileri/geri (1 kanal), sağa sola (2 kanal) hareket ederler. Her hareket yönü (Kanal) için bir potansiyometre (Ayarlı direnç), bir gerilim (voltaj) kontrollü osilatör (frekans-titreşim üreteci) vardır. Çubuğu bir yönde hareket ettirmek, ilgili kanaldaki potansiyometreyi döndürerek üzerinden geçen gerilimin değişmesine sebep olur. Bu değişken gerilim bir gerilim kontrollü osilatör´e kumanda eder. Osilatör ün ürettiği sinyal bir karıştırıcı (mixer-multiplexer-kodlayıcı) e verilir. Bütün kanalların (osilatör lerin) sinyalleri burada kodlanmış tek bir sinyale dönüşür. Bu sinyal kare dalga formundadır. Taşıyıcı sistem ile kontrol bilgisi kod çözücü (demultiplexer) tarafından kanallara ayrıştırılır. Her kanal ın bilgisi birer servo ya iletilir. Servo içerisinde kontrol kolunu hareket ettiren bir motor ve dişli sistemi, bir potansiyometre, gerilim kontrollü osilatör, karşılaştırıcı (Comperator) ve H-köprü motor kumandası (H-bridge) bulunur. Kontrol kolu doğrudan potansiyometre ye bağlıdır. Potansiyometre osilatör´ün frekansını ayarlar. Karşılaştırıcı gelen sinyali (kontrol bilgisi), servo´nun osilatör sinyali ile karşılaştırır. İki sinyal eşit olana dek H-köprü ile servo motorunu hareket ettirir. Bu işlem sonunda kullanıcının kontrol çubuklarının pozisyonu, servo kontrol kollarında aynen tekrar edilmiş olur. Kumanda Sinyali´nin Yapısı Servo´lara gönderilen sinyal kare dalga formundadır, 20 mili Saniye uzunluğundadır ve saniye de 50 kez tekrarlanır. ilk 1 mS sinyalin başladığını bildirir. Sonraki 1 mS kumanda bilgisidir. Kalan 18 mS boyunca sinyal yoktur. Bu düzenin dışındaki sinyaller (Örneğin 3mS veya 0.5 mS süren bir sinyal) iletişim hatası kabul edilir ve uygulanmaz. Pratikte 1.5 mS uzunluğunda bir sinyal Servo´yu orta pozisyona, 1-1.5 mS arasındaki sinyaller başlangıç, 1.5-2 mS arındaki sinyaller bitiş pozisyonu na yaklaştırır. Aşağıda ki animasyon kontrol çubuğu-kontrol sinyali-servo ilişkisini göstermektedir. İletim Sistemleri Kare dalga formundaki kontrol sinyalini iletebilecek her sistem kullanılabilir. Sinyal karışması, hareketli bir hedefe sinyal iletimi gibi güçlükler dolayısı ile pratikte radyo frekansı tercih edilmektedir. Pek çok kullanıcının sandığı gibi kumanda kanal sayısının radyo frekansı kanal sayısı ile bir ilişkisi yoktur. Yani RF (Radyo Frekans) kumandasının frekans bandı (27mHz, 40mHz, 72mHz vb.) kumanda edebileceği servo sayısı ile alakalı değildir. Pek çok kişi 27mHz in yüzey (Araba vs.) 72mHz in hava (Uçak, helikopter vs.) için olduğunu, çünkü 27mHz cihazların iki, 72mHz cihazların 4 ve üzeri kanalı olduğunu sanmaktadır. Gerçekte frekans konusu sadece bulunduğunuz ülkenin RF yasaları ile belirlenir. Kumanda kanalı ise üretici firma ya bağlıdır. Her frekans taki cihaz 1-16 arası kumanda kanalına sahip olabilir. RF cihazlarının frekansı kristal denilen bir elektronik eleman ile belirlenir. Örneğin 27mHz de çalışan bir cihaz aslında 27mHz bandında (27 ile başlayan frekanslar, 27.xxx mHz gibi) seçilmiş bir frekansta çalışacak, kesin frekansı cihaza takılacak olan kristal belirleyecektir. Böylece farklı kristaller kullanarak aynı frekans bandında bir den fazla cihazı aynı anda kullanmak mümkün olacaktır. Not Yukarıda anlatılan işlemler elektronik te çok değişik yöntemler / devreler ile gerçekleştirilebilir. Analog (Örneklemeli) veya Digital (Sayısal) sistemlerde devre / eleman isimleri değişse de yöntem aynıdır. Verilen terimler / isimler bildiklerinize uymayabilir.